Fjölbreytt jólabókaflóðið er í algleymingi og á undanförnum vikum hef ég lesið þrjár þykkar skáldsögur sem allir eru fremur æsilegar. Þetta eru Biluð ást eftir Sigurjón Magnússon, Borg hinna dauðu eftir Stefán Mána og Hvítalogn eftir Ragnar Jónasson.
Ég er ekki viss um að Sigurjón Magnússon, höfundur sögunnar Biluð ást, yrði sáttur við merkimiðann „spennusaga“ á sína sögu og er hún þó mjög spennandi. Rakin er örlagarík ævi dæmds morðingja, lýst harðneskjulegu lífi á jaðri samfélagsins og ómótstæðilegri hefndarfýsn. Ljósið í myrkrinu er vinátta og frændsemi sem aðalpersónan nýtur.
Sigurjón hefur lengi notið virðingar fyrir skáldsögur sínar en hefur þó ekki verið áberandi á metsölulistum eða bókmenntaumræðunni undanfarin ár. Biluð ást sker sig frá fyrri verkum hans meðal annars fyrir afþreyingargildið. Hún er gífurlega spennandi og dramatísk og rígheldur lesandanum. Hér er klárlega komið efni í metsölubók ef jólabókamarkaðurinn hefur á annað borð svigrúm til að bregðast við óvæntum tíðindum. Hver sá sem les þessa bók á í vændum sterka upplifun. Óvænt negla, þessi saga.
Þær raddir heyrast að Borg hinna dauðu sé besta bók Stefáns Mána. Ég held að hún eigi að minnsta kosti heima ofarlega á listanum. Mjög spennandi og vel fléttuð saga. Áköf og áleitin, rétt eins og bók Sigurjóns og þær eiga líka það sameiginlegt að lýsa inn í myrkur mannssálarinnar. Á þeim er síðan sá reginmunur að Stefán Máni býr til formúlu og ráðgátu fyrir lesandann en Sigurjón rekur ofbeldisfulla örlagasögu manns. Saga Stefáns Mána myndi njóta sín vel í bíómynd en Biluð ás Sigurjóns kæmi vel út í sex þátta sjónvarpsseríu.
Illskan og myrkrið í bókum Sigurjóns og Stefáns Mána finnst manni ættað úr mannheimum en andrúmsloftið í sögum Ragnars Jónassonar þykir manni meira vera úr hans eigin söguheimi og maður tengir það síður við lífið sjálft þó að sögurnar séu ágætlega trúverðugar. Það er ekki sama dýptin í persónusköpun og stíl en á móti er hann einstaklega lúnkinn við að smíða snjallar ráðgátur. Í Hvítalogni hefur hann búið til flóknari sögu en áður, þar sem að virðast ólíkir og jafnvel óskyldir þræðir fléttast saman. Sagan er svo vel og skemmtilega fléttuð að hún er verulega vel heppnuð fyrir það eitt. Mikill skemmtilestur.
Í næsta pistli verður spjallað um smásagnasöfn og ljóðabækur.
