Sæmundur Þór Helgason ávaxtar listamannalaunin – Vinnur með fagurfræði bankareikninga í D-sal Hafnarhússins
Í sýningunni ÁVÖXTUN % sem stendur nú yfir í D-sal Hafnarhússins, Listasafni Reykjavíkur, veltir myndlistarmaðurinn Sæmundur Þór Helgason fyrir sér tengslum peninga og listsköpunar – efnahagslegum skilyrðum listsköpunar og fagurfræðilegum birtingarmyndum arðsköpunar.
Sæmundur, sem er nýútskrifaður úr masternámi í myndlist við Goldsmiths-háskóla í London, ákvað að nota þá þóknun sem hann fékk frá listasafninu til arðsköpunar – frekar en listsköpunar. Hann fór í helstu banka landsins og fékk ráðgjöf um hvernig hann gæti best ávaxtað upphæðina. Til að gera sér grein fyrir hinum ólíku ávöxtunarleiðum vann hann með sjónrænt umhverfi sjóðanna og setti upp á spjöld sem sýnd eru í safninu. Til að eiga fyrir prentuninni á tillögununum seldi hann svo auglýsingar inn í rýmið.
Ég fékk 120 þúsund króna þóknun frá Listasafni Reykjavíkur vegna sýningarinnar og fór með þá upphæð í helstu banka landsins. Ég fékk fjármálaráðgjafa til að segja mér hvernig ég gæti ávaxtað þennan pening.
„Undanfarið hef ég fengið meiri og meiri áhuga á skilyrðum myndlistarinnar, þeim skilyrðum sem ég þarf að vinna inn í hverju sinni. Í stað þess að búa beint til listaverk þá nálgast ég þær kringumstæður sem búa að baki listinni,“ segir Sæmundur. „Þar sem ég er nýútskrifaður er það mér ofarlega í huga að finna út hvernig ég get komist af án fullrar vinnu, sem myndi gera það að verkum að listin yrði að hobbíi sem ég gæti bara sinnt á kvöldin og um helgar. Ég hef því verið að reyna að tvinna þetta saman, finna út úr því hvernig ég get haldið áfram að gera list, verið áfram með einhverjar tekjur, en samt ekki farið þessa hefðbundnu leið að búa til list til að selja – frekar að vinna frá hinum endanum: búa til pening sem list,“ segir Sæmundur.
„Ég fékk 120 þúsund króna þóknun frá Listasafni Reykjavíkur vegna sýningarinnar og fór með þá upphæð í helstu banka landsins. Ég fékk fjármálaráðgjafa til að segja mér hvernig ég gæti ávaxtað þennan pening. Þjónusturáðgjafarnir mega ekki mæla með neinum ákveðnum sjóðum, því þá þurfa þeir að bera ábyrgð, en ég fann það á þeim hvað þeim fannst að ég ætti að gera. Þau sögðu hluti eins og „þessi reikningur er mjög vinsæll núna, margir eru að fá sér þennan.“ Ég túlkaði það sem svo að þetta væru sjóðirnir sem ég ætti að fjárfesta í. Svo notaði ég upplýsingar sem ég fann um sjóðina á netinu og setti þær upp í einhvers konar grafískt þrívíddarrými. Þetta eru gröf og línurit og frekar svipuð hjá mismunandi bönkum. Ég gerði nokkurs konar glansútfærslu af þeirra fagurfræði – í þrívídd. Ég hugsaði að kannski gætu þeir fengið innblástur frá sýningunni og ég fékk reyndar viðbrögð frá einum manni sem vinnur með fagurfræði í bönkunum og honum leist mjög vel á þetta,“ segir Sæmundur.
„Ég fékk líka lánað auglýsingaútlit Arion banka fyrir „layout“ sýningarinnar. Ég reyndi að halda mig innan fagurfræði bankanna. Ég skoðaði hvernig þeir gera auglýsingar og hvernig þeir koma hlutum frá sér á prenti.“
Og af hverju einkennist þessi fagurfræði?
„Hreinleika, öryggi, vafaleysi og engum efa,“ segir Sæmundur.
„Til þess að prenta þessar tillögur frá bönkunum á veggspjöld hafði ég svo samband við prentfyrirtækið ARTIS sem sérhæfir sig í stórmyndaprenti. Ég bauð þeim salinn undir einkasýningu, að nota salinn undir merkið sitt og auglýsingar, en í staðinn fengi ég að prenta þessar fjórar tillögur,“ útskýrir Sæmundur.
Sæmundur segist ekki taka undir þá skoðun að listin verði á einhvern hátt ómerkilegra við það að tengjast peningum. Peningar setja listsköpun algjör skilyrði og fyrirtæki nota styrki við menningu til að auglýsa sig – þó svo að auglýsingarnar séu sjaldnast jafn áberandi og í sýningu Sæmundar.
„Það er svolítið gömul hugmynd að listamenn eigi að standa utan samfélagsins, að þeir séu snillingar sem geti kommentað á samfélagið úr ákveðinni fjarlægð og utan samfélagsins. Ég held að það sé erfitt í dag því við erum öll svo innlimuð inn í þetta. Hvar segir maður skilið við listframleiðslu, er leigan á vinnustofunni hluti af listframleiðslunni, er morgunmaturinn sem þú borðar hluti af henni? Það er spurningin, hvar byrjar og hvar endar listframleiðslan?“
Sýningin ÁVÖXTUN % stendur nú yfir í D-sal Hafnarhússins, Listasafni Reykjavíkur, og lýkur 21. febrúar.
