Á þriðjudaginn var tilkynnt um sölu á 22,5% af útistandandi hlutafé Íslandsbanka. Söluverð á hverjum hlut var 117 krónur en markaðsgengi á hlutum í Íslandsbanka þegar markaðurinn lokaði sama dag var 122 krónur. Þegar markaðurinn opnaði daginn eftir var markaðsgengið 10% hærra en verðið á hlutum í útboðinu. Einungis fagfjárfestar fengu að kaupa hlutina og skilaði útboðið um 52,65 milljörðum króna í ríkissjóð.
Útboðið hefur verið nokkuð gagnrýnt síðan fréttir bárust af því. Meðal þeirra sem hafa gagnrýnt það er til dæmis Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, en hann kallaði eftir afsögn Bjarna Benediktssonar, fjármála- og efnahagsráðherra, vegna sölunnar. Þá líkti Ragnar sölunni við það að hann myndi selja sumarhús VR á 35 milljónir þrátt fyrir að það væri 40 milljóna króna virði og tilboð hefðu borist sem væru meira að segja yfir því.
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra, réttlætir söluna á bankanum í pistli sem birtist í Morgunblaðinu í dag. Í pistlinum svarar Áslaug þó frekar þeirri almennu gagnrýni um það hvort selja eigi ríkisfyrirtæki eða ekki. Sú umræða hefur verið í loftinu síðan byrjað var að ræða söluna á hlutum ríkisins í bankanum í fyrra. Í könnun sem Gallup gerði í janúar síðasta árs var innan við fjórðungur landsmanna hlynntur sölunni en um 56% þeirra voru andvígir henni.
Í pistlinum segir Áslaug Arna að ríkið hafi fengið „eðlilegt verð“ fyrir hlut sinn í bankanum. „Það er eflaust hægt að deila og velta upp tölum í þessu samhengi, en það sem skiptir þó máli er að ríkið hefur fengið eðlilegt verð fyrir sinn hlut og það má ætla að svo verði áfram,“ segir hún.
„Það má gera ráða fyrir því að þeir aðilar sem mótmæltu og töluðu niður söluferlið á síðasta ári geri það aftur nú. Þá heyrðum við rök – sem í langflestum tilvikum reyndust röng – um að markaðsaðstæður væru ekki nógu góðar, enginn myndi vilja kaupa, að mögulega kynni einhver að misnota sér eignarhald í bankanum líkt og gert var fyrir hrun (þó svo að regluverkið í kringum bankana sé allt annað í dag) og þannig mætti áfram telja.“
Áslaug talar þá um það hvort rétt sé að ríkið selji frá sér fyrirtækin sín en oft hefur því líkt verið við að það sé að selja frá sér mjólkurkúna. „Í því samhengi eru teknar saman tölur um arðgreiðslur yfir hentugt tímabil til að benda á að viðkomandi fyrirtæki hafi greitt svo og svo mikið í arð til ríkisins og því megi ekki selja það. Með öðrum orðum, að hér sé um mjólkurkú að ræða sem ekki megi selja,“ segir hún.
„Það er aftur á móti villandi umræða. Jafnvel þó svo að banki í eigu ríkisins hafi greitt ákveðna upphæð í arð í fortíðinni segir það ekkert til um væntanlegar arðgreiðslur í framtíðinni.“
Áslaug segist vona að Íslandsbanki sem og aðrir íslenskir bankar verði reknir með hagnaði á næstu árum og að þeir skili eigendum sínum hagnaði. „Það er þó ekkert sjálfgefið í því og í raun veit enginn nákvæmlega hvernig bankarekstur mun líta út eftir nokkur ár í ljósi þeirrar miklu byltingar sem er að eiga sér stað í fjártækni út um allan heim. Það er þó engin ástæða til að ætla annað en að íslenskir bankar standist tímans tönn í því og við höfum nú þegar séð miklar framfarir og nýjungar í tæknimálum bankanna sem gera þjónustu þeirra betri,“ segir hún.
Þá segir hún að það sé ekkert sjálfgefið að ríkið eigi að eiga allar mjólkurkýr. „Sérstaklega í áhættusömum greinum þar sem einkaaðilar eru betur til þess fallnir að gera betur en ríkisvaldið. Fjármálastarfsemi fellur þar undir,“ segir hún.
„Ríkisvaldið á að tryggja að leikurinn sé sanngjarn og að skilyrðin séu þannig að rekstrarumhverfið sé samkeppnishæft. Það er síðan annarra að skapa eða miðla verðmætum, sem að hluta til skila sér í skattgreiðslum til ríkisvaldsins. Það er betra að einkaaðilar eigi heilt fjós heldur en að ríkið eigi eina mjólkurkú.“
