Um fátt hefur verið meira rætt undanfarna daga en opinberun Helga Seljan á glímu sinni við andleg veikindi. Það voru ekki síst viðbrögðin við orðum Helga sem hafa skapað umræðu og þá sér í lagi pistill blaðamannsins og kennarans Páls Vilhjálmssonar. Páll hafði litla samúð með Helga og lét þung orð falla sem hafa valdið ólgu hjá mörgum í þjóðfélaginu. Þá hafa borist kvartanir til vinnuveitenda Páls vegna skrifa hans.
Sjá einnig: Skrif Páls Vilhjálmssonar um Helga Seljan fordæmd – „Meiri óþverrinn“
Einn af þeim sem er verulega misboðið vegna orða Páls er Steindór Jóhann Erlingsson, vísindasagnfræðingur og öryrki. Steindór Jóhann, sem hefur verið iðinn við að skrifa aðsendar greinar í fjölmiðla, bendir á í einni slíkri á Vísi að birtingarmyndir séu eru margvíslegar, jafnt á milli einstaklinga sem og á ólíkum tímabilum hjá sömu manneskjunni.
Það sé fráleitt að alhæfa nokkuð um getu þessa fólks til þess að tjá sig opinberlega um mikilvæg mál eins og Páll hélt fram í orðræðu sinni:
„Sá sem er geðveikur er hvorki með [sig] sjálfan né heiminn á hreinu. Annars væri hann ekki geðveikur. Sá sem er læs á sjálfan sig er í standi til að taka ákvarðanir á lífsins vegferð. Til að skilja heiminn í kringum sig þarf maður að botna í sjálfum sér. Skilgreiningin á geðveiki er að tapa áttum, ekki smávegis eða í skamma stund, heldur verulega og til lengri tíma. Sá sem leggst inn á geðdeild er kominn í slíkar ógöngur að aðeins duga stórtæk inngrip læknisvísinda til að færa geðheilsuna í samt lag,“ skrifaði Páll og beindi orðum sínum að Helga Seljan.
Steindór segir orð Páls vera þess eðlis að hann virðist dæma alla þá sem þjást af „geðveiki“ til þagnar og sérstaklega þá sem lagst hafa inn á geðdeild. Það hefur Steindór sjálfuð upplifað.
„Frá árinu 2001 hef ég barist með gríðarlega erfiða geðröskun. Á tímabilinu hef ég oft lagst inn á geðdeild, gengist undir svo kallaðar raflækningar og kannast vel við að vera ekki „læs á sjálfan“ mig, en ekkert þessara atriða rændi mig nokkurn tíma getunni til þess að tjá mig opinberlega um flókin og umdeild mál. Á þessu tímabili hef ég meðal annars skrifað hátt í 100 misgóðar blaðagreinar um ýmis álitamál, sem birtust í Fréttablaðinu, Morgunblaðinu og Lesbókinni, fimm vísindagreinar sem birtust í alþjóðlegum ritrýndum tímaritum og eina doktorsritgerð, sem ég varði árið 2005. Þegar smiðshöggið var rekið á ritgerðina var ég svo illa „læs á sjálfan“ mig að ég þorði varla út fyrir hússins dyr, hvað þá að fara út fyrir landsteinana til þess að verja ritgerðina. Ég neyddist því að kljást við andmælendurna þrjá í gegnum fjarfundabúnað og svaf 17-21 klukkustund á sólarhring næstu tíu mánuði,“ skrifar Steindór.
Þá skrifaði hann bókina, Genin okkar, sumarið 2002. þrátt fyrir að vera illa haldinn af gríðarlegum geðsveiflum allt það sumar sem urðu þess valdandi að hann þurfti að leita sér ítrekað inná geðdeild.
„Ég var eðlilega undir miklu álagi enda vænti útgefandinn þess að fá handrit bókarinnar í haustbyrjun. Geðlæknirinn hvatti mig því til þess að hafa tölvuna og viðeigandi gögn meðferðis í hvert sinn sem innlög var nauðsynleg. Ég skrifaði líklega 20% bókarinnar inn á geðdeild og þar á meðal þá hluta hennar sem mér þykir vænst um.“
Hann segir bókina bera engan veginn með sér að höfundur hennar hafi bókstaflega verið staddur í helvíti á meðan ritun hennar stóð og bókadómar voru á þá leið að vel hafi tekist til.
„Af þessu má berlega sjá að geðröskun og dvöl á geðdeild gerir fólk ekki sjálfkrafa ófært um að tjá sig opinberlega um umdeild mál,“ skrifar Steindór.
