Í kröfubréfi sem Réttur lögmannsstofa sendi, fyrir hönd Eflingar, til viðskiptavina starsfmannaleigunnar Menn í vinnu ehf., er þess krafist að meintir ólögmætir frádráttarliðir verði endurgreiddir. Í kröfubréfi er því ekki haldið fram að laun eða yfirvinna hafi verið vanreiknuð eða í ósamræmi við tímaskráningu. Frádráttarliðirnir sem krafist er greiðslu á eru til dæmis fyrirframgreidd laun, orlof, húsaleiga og líkamsræktarkort. Krafan er studd með þeim rökum í kröfubréfi að samkvæmt lögum sé skuldajöfnun launa óheimil, sem er rangt því skuldajöfnun er aðeins óheimil þegar ekki hefur sérstaklega verið samið um hana.
Komið hefur fram að Réttur lögmannsstofa hafi, fyrir hönd Eflingar, sent notendafyrirtækjum starfsmannaleigunnar, Menn í vinnu, kröfubréf vegna vangoldinna launa 18 rúmenskra starfsmanna leigunnar á grundvelli ákvæðis laga um keðjuábyrgð.
Notendafyrirtækin eru þau fyrirtæki sem keyptu þjónustu starfsmannaleigunnar. Samkvæmt lögum um starfsmannaleigu er heimilt að beina kröfu um vangoldin laun beint að notendafyrirtæki. Í þessu felst hin margumtalaða keðjuábyrgð.
Efling tilkynnti þann 28. febrúar að félagið hefði fengið lögmannsstofu Ragnars Aðalsteinarsonar, Rétt, til að leita réttar 18 rúmenskra starfsmanna leigunnar vegna vangoldinna launa og í kjölfarið var tekin ákvörðun um að láta reyna á keðjuábyrgðina, og notendafyrirtækjum send kröfubréf á þeim grundvelli. DV hefur eitt slíkt kröfubréf undir höndum en athugavert við kröfubréfið er að meint vangoldin laun felast aðeins í kostnaðarliðum sem dregnir voru frá launum starfsmannana.
Frádráttur á borð við fyrirframgreidd laun, húsaleiga, flugmiðar til og frá Íslandi, líkamsræktarkort og orlof. Í kröfubréfi segir:
„Fjórir aðsendir launaseðlar frá MÍV liggja því til grundvallar kröfu þessari en samkvæmt launaseðlum umbjóðanda okkar þá kom eftirfarandi til frádráttar:
______________________________________________________________
Samtals: kr. 589.093″
Að auki er farið fram á 75.000 kr. í innheimtukostnað.
Samkvæmt heimildarmanni blaðmanns bárust kröfubréf til notendafyrirtækja fyrir starfsmenn starfsmannaleigunnar sem aðeins voru við störf í nokkra daga hjá fyrirtækinu og jafnvel vegna starfsmanna sem aldrei höfðu unnið þar.
Þetta er áhugavert í ljósi þess að í lögum um starfsmannaleigur er tekið fram að notendafyrirtæki sé heimilt að hafna greiðslu á grundvelli keðjuábyrgðar, hafi starfsmaður unnið skemmur en 10 daga hjá viðkomandi notendafyrirtæki.
Í sömu lögum er tekið fram að keðjuábyrgðin nái ekki til orlofsgreiðslna. Krafa Eflingar er þó engu að síður sú að orlofið sé endurgreitt, án þess að rökstutt sé nánar hvers vegna slíkt ætti að vera gertí trássi við lögin, eða hvort yfirhöfuð sé um vangoldin laun að ræða. Ekki hafa borist svör frá Eflingu um hvort ætlað sé að orlofið hafi aldrei verið greitt, en kröfurnar í kröfubréfi eru þó aðeins rökstuddar á þeim grundvelli að frádrátturinn hafi verið ólögmætur. Það er nokkuð algengt að orlof lagt inn í banka sé dregið af launum starfsmanna á Íslandi eða að starfsmenn geti fengið fyrirframgreiðslu launa. Því gæti verið fróðlegt að sjá hvort að fleiri munu leita til sinna vinnuveitenda og krefjast endurgreiðslu á orlofi og fyrirframgreiddum launum, sé það í raun heimilt.
Í kröfubréfinu er vísað til laga um verkkaup, lög sem sett voru árið 1930 en halda þó gildi sínu í dag. Í þeim er kveðið á um að óheimilt sé að skuldajafna launum, og er það tekið fram í kröfubréfinu. Hins vegar láist í bréfinu að geta þess að í niðurlagi ákvæðisins sem tekur fyrir skuldajöfnun er sérstaklega tekið fram að hún sé þó heimil hafi sérstaklega verið samið um hana. Starfsmenn stafsmannaleigunnar skrifuðu undir ráðningarsamning þar sem vinnuveitandanum var sérstaklega gert heimilt að skuldajafna frá launum þeirra. Samningurinn var bæði á ensku og rúmensku og ekki var um neitt „smátt letur“ að ræða.
Inn á vefsíðu Eflingar má finna vísun til málareksturs þeirra á arinu 2006 gegn frádráttar launagreiðanda af launum starsfmanns. Segir á vefnum:
„Um skuldajöfnuð hafði aldrei verið samið og taldi [starfsmaður] að samið hefði verið um að fæði og húsnæði fylgdi,“ þar var jafnframt greint frá forsendum dómara sem dæmdi í málinu: „Má eigi greiða kaup með skuldajöfnuði nema um það hafi áður verið sérstaklega samið. Ósannað er að slíkt samkomulag hafi náðs tá milli aðila.“. Má segja að í þessu tilvitnaða dómsmáli hafi það skipt meginmáli að ekki var sannað að um skuldajöfnuð hefði verið samið en alls ekki gengið út frá því að slíkt sé með öllu óheimilt.
Samkvæmt tilkynningu Eflingar um að kröfubréfin hafi verið send út, fengu þau fyrirtæki sem réðu starfsmenn starfsmannaleigunnar beint til sín, ekki slík bréf og verður ekki reynt á keðjuabyrgð gagnvart þeim fyrirtækjum. Þeir starfsmann sem unnu fyrir þau fyrirtæki á þeim tíma sem keðjuábyrgðin á að ná til fá því ekki endurgreiðslu. Ekki hefur borist svar frá Eflingu um hvort þeim starfsmönnum sem ekki fá endurgreitt hafi verið gert grein fyrir því og þá hvort þeir séu sáttir við þá niðurstöðu.
Blaðamaður hafði samband við Eflingu við vinnslu fréttarinnar, en engin svör hafa borist. Við vinnslu annarrar fréttar sagði samskiptafulltrúi Eflingar:
„Um er að ræða launakröfur vegna ólögmæts frádráttar af launum. Kröfurnar eru sundurliðaðar í tilfelli hvers og eins starfsmanns og byggðar á fyrirliggjandi gögnum.“
