Hún lærði ljósmóðurfræði hjá Jónassen lækni í Reykjavík og hélt síðan til Kaupmannahafnar í framhaldsnám. Ólöf var kvenréttindakona og merkisskáld sem skrifaði bæði ljóð og ævintýri. Athygli vakti bálkur sem hún skrifaði um æskuheimili sitt á Sauðadalsá í Vatnsnesi þar sem hún lýsir sárri fátækt.
„Af því að ég hef hvergi séð líka heimilisháttu og á heimili foreldra minna, kemur mér til hugar, að það kunni að geta haft þýðingu fyrir þá, sem menningarsögu semja, að ég reyni að færa þá frásögu, það sem mér finnst minnisstæðast af háttsemi og högum okkar, svo það ekki glatist. Og þó mér og ættmönnum mínum verði lítil frægð af frásögu minni, þá tel ég mér skylt að segja satt og rétt frá og fegra hvorki né ófegra sannindin.“
Þetta skrifar Ólöf í Eimreiðina 1. maí árið 1906. Ólöf ólst upp í kofaræksni á Vatnsnesi í Húnavatnssýslu um miðja 19. öldina. Hún segir að menning hafi verið mjög lítil í sveitinni og „enginn minnsti menningargeisli“ hafi komið á þeirra bæ, sem var afskekktari en flestir aðrir.
Ólöf var næstyngsta barn móður sinnar, af sextán. Aðeins tíu af þeim komust á legg og eitt var sent í fóstur. Fátæktin var mest þegar börnin voru ung en þau voru send á aðra bæi í vist um leið og þau gátu unnið og séð fyrir sér.
„Húsakynni voru eins og moldarkofarnir okkar geta verstir verið. Baðstofan lítil og lág með torfbálki, óþiljuð öll, nema lagðar lausar fjalir fyrir ofan rúmin. Rúmstæðin torfbálkur með rúmstokki og fótagafli úr fjölum. Ekkert borð, ekkert sæti annað en rúmin. Hillur yfir hverju rúmi, þar stóðu askarnir, diskarnir og margt annað rusl.“
Sums staðar í húsinu voru glerrúður en þegar þær brotnuðu voru blautir líknarbelgir settir yfir því gler var ekki til.
Mikil læti voru í þessum belgjum þegar vindasamt var og stundum rifnuðu þeir. Ljós var lítið en á heimilinu voru járnlampar sem sett var í hrossafeiti eða selalýsi. Til að kynda matarpottinn var notað sauðatað.
Búshlutir voru fáir og ófullnægjandi og hirslur engar. Það sem dýrmætast þótti var geymt undir sængunum. Ef einhverjir peningar voru til voru þeir geymdir í ullarsokkum.
Þegar húsið lak var reynt að „bræða þau“ með kúamykju en annað viðhald var ekkert:
„Þegar ofan á okkur lak í rúmunum, vöru öll sauðaskinn, sem til voru, breidd ofan á okkur og okkur var sagt að liggja alveg kyrrum, svo pollarnir, sem stóðu í skinnunum, rynnu ekki ofan undir til okkar. Þetta þótti okkur ögn gaman.“
Heyskapurinn var mesta vinna ársins og börnin tóku þátt í honum frá sjö eða átta ára aldri en þá var unnið sextán eða sautján tíma á sólarhring og oftast fenginn vinnumaður.
Yngri börnin gættu þeirra minnstu, börðu harðfisk og útbjuggu flatkökur. Vinnan var svo mikil að börnin gátu hvorki greitt sér né baðað nema á sunnudögum.
„Við sem endilega vildum vera að því tilhaldi, urðum þá að gjöra það meðan við tugðum harðfiskinn.“
Lítið var að gera fyrir börnin og að yrkja ljóð var illa séð af föðurnum.
„Oft grét ég þegjandi af leiðindum og löngun eftir að fá að læra einhvern „hégómann“ sem kallað var.“
Ólöf átti aðeins eitt pils frá því hún man eftir sér þangað til hún var á tólfta ári. Spariföt átti hún með systur sinni og skiptust þær á því að fara í þeim til kirkju.
Fötin voru öll þvegin í matarpottinum og trékoppur sem notaður var sem næturgagn var einnig notaður við handþvotta:
„Þvag var iðulega brúkað til handþvotta, en mjólk, mysa eða skyrþynka til andlitsþvotta og þótti vandaðri þvottur en úr vatni.“
Tvisvar á ári voru askarnir þvegnir, úr hangikjötssoðinu fyrir jól og á sumardeginum fyrsta. Annars sáu hundarnir um að verka askana eftir máltíðir og sleiktu vel og lengi:
„Ekkert okkar hefir þó orðið sullaveikt.“
Skyr þótt kraftmikill matur og harðfiskur var tugginn allan sláttinn. Besti maturinn var magáll, bringukollur og lundabaggar sem var borðaður á hátíðarstundum, sem og brauð. Slátur var borðað yfir veturinn og annað súrmeti. „Nýr matur var helzt ekki borðaður. […]
Sýru máttum við drekka svo oft og svo mikið sem við vildum; hana drukkum við okkur til óbóta, ef við vorum svöng eða ef okkur leiddist, litlu börnunum, heima á sumrin. Höfðum hana þá fyrir brennivín og drukkum í vitleysu, því enginn hafði vit á að þetta var heilsuspillir.“
Leikföng voru meðal annars ýsubein, skeljar og glerbrot en spil voru til á bænum. Einu bækur heimilisins voru trúarlegar.
Árið 1866 flutti fjölskyldan á annan og betri bæ og smám saman vænkaðist hagur heimilisins. Ólöfu fannst heimilið einnig komast á æðra menningarstig enda sú jörð í meiri alfaraleið en afdalurinn á Sauðadalsá:
„Með þann undirbúning undir lífsbaráttuna lagði ég áleiðis út í mannlífið, nítján vetra gömul.“
