fbpx
Miðvikudagur 17.júlí 2024
Eyjan

Máltöfrar Jónasar

Egill Helgason
Fimmtudaginn 16. nóvember 2017 17:13

Ekki missa af Helstu tíðindum dagsins í pósthólfið þitt

Lesa nánar

Það er dagur íslenskrar tungu og afmæli Jónasar Hallgrímssonar. Sá maður var ótrúlegt séní. Hann elskaði tunguna – eða kannski er réttara að segja að tungan hafi elskað hann. Allt sem Jónas kom nærri var svo furðulega kliðmjúkt og þokkafullt. Það á jafnt við um kvæðin hans og öll nýyrðin sem hann bjó til.

Því Jónas var einn helsti nýyrðasmiður íslenskunnar – þessa tungumáls þar sem auðvitað vantaði orð yfir ýmsa hluti þegar þjóðin komst loks í tæri við nútímann og umheiminn.

Vissuð þið að Jónas bjó til orðin páfagaukur og mörgæs? Hann bjó reyndar líka til orðið framsókn sem síðar varð nafnið á stjórnmálaflokki.

Og svo eru orð eins og aðdráttarafl, almyrkvi, dýrafræði, efnafræði, einstaklingar, fábrotinn, geislabaugur, haförn, himingeimur, knattborð, líffæri, lífvörður, ljóshraði og ljósvaki, munaðarleysingi, sjónauki, skjaldbaka, sólmyrkvi, sólmiðjaspendýr, stjörnuþoka, svarthol, undirgöng, þjóðkjörinn, æðakerfi.

Allt hljómar svo fallega – þetta eru svo fín íslensk orð og einhvern finnur maður fyrir töfrasnertingu Jónasar.

Loks má nefna orðið þjóðareign. Það er komið úr smiðju Jónasar. Sumir hafa viljað halda því fram í seinni tíð að ekki sé til neitt sem heiti þjóðareign. En það er eins og hver önnur þrætubók.

 

 

Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá. DV áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg. Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.

Fleiri fréttir

Pennar

Mest lesið

Nýlegt

Eyjan
Fyrir 1 viku

Ragnar Þór segir þingmann Framsóknarflokksins staðfesta spillingu í landbúnaði – „Allt í boði spilltra stjórnmála“

Ragnar Þór segir þingmann Framsóknarflokksins staðfesta spillingu í landbúnaði – „Allt í boði spilltra stjórnmála“
EyjanFastir pennar
Fyrir 1 viku

Björn Jón skrifar: Ríkisútvarpið telst trauðla menningarstofnun

Björn Jón skrifar: Ríkisútvarpið telst trauðla menningarstofnun
Eyjan
Fyrir 1 viku

Rasismi sagður á uppleið í Frakklandi – Spennan magnast fyrir seinni umferð þingkosninganna – Ofbeldisverk framin af bæði vinstri og hægri mönnum

Rasismi sagður á uppleið í Frakklandi – Spennan magnast fyrir seinni umferð þingkosninganna – Ofbeldisverk framin af bæði vinstri og hægri mönnum
Eyjan
Fyrir 1 viku

Dagfari: Látum ekki koma fram við okkur eins og búfénað – eini ómöguleikinn er þegar þingið hlýðir ekki þjóðinni

Dagfari: Látum ekki koma fram við okkur eins og búfénað – eini ómöguleikinn er þegar þingið hlýðir ekki þjóðinni
Eyjan
Fyrir 1 viku

Hildur hæðist að Sigmundi og upphlaupi hans í gær – „Það má brosa að því þegar formaðurinn baunar“

Hildur hæðist að Sigmundi og upphlaupi hans í gær – „Það má brosa að því þegar formaðurinn baunar“