Er ástæða til að gera atkvæðagreiðslu um áframhald aðildarviðræðna við Evrópusambandið að frágangsatriði í stjórnrmyndum?
Jú, þessu var lofað á sínum tíma og það var svikið. Þetta er ein ástæða þess að Viðreisn varð til. Í henni evrópu- og alþjóðasinnar sem margir koma úr Sjálfstæðisflokki – þeim finnst þeir líklega skuldbundnir til að halda þessa atkvæðagreiðslu.
En um hvað verður rætt ef hún fer til dæmis fram á næsta ári?
Við stöndum frammi fyrir óvissu í alþjóðamálum. Bretland er við það að ganga úr Evrópusambandinu, en kjör Donalds Trump í Bandaríkjunum getur haft í för með sér að ríki Evrópu þurfi að þjappa sér þéttar saman. Trump fer háðulegum orðum um Nató – sem hefur verið meginstoð öryggis í Vestur-Evrópu frá stríðslokum. Þetta veldur áhyggjum, ekki síst í ríkjum Austur-Evrópu þar sem Rússar hafa uppi mikinn derring.
Það gæti meira að segja farið svo, ef Trump stendur við sín stóru orð, að ríkjum sem láta sér annt um lýðræði- og mannréttindi verði ekki lengur stætt á því að vera í varnarbandalagi með Bandaríkjunum.
Við vitum einfaldlega ekki hvernig fer – óvissan í heimsmálum hefur ekki verið meiri um áratuga skeið.
Á sama tíma eru uppi viðsjár vegna vaxandi hægri-pópúlisma og kynþáttaandúðar í Evrópu. Við Íslendingar erum sem betur fer að mestu lausir við stjórnmálaöfl af því taginu. En þau hafa komist til valda í nokkrum ríkjum Austur-Evrópu. Það kann einfaldlega svo að fara að sum þessara ríkja teljist ekki lengur húsum hæfar innan Evrópusambandsins.
Enn ríkir stöðnun í efnahagskerfi Evrópu og vandamál Grikklands eru óleyst. Þar hefur Evrópusambandið reynst úrræðalaust – einn vandinn er sá að hagsmunir efnahagsveldisins Þýskalands fara illa saman við hagsmuni ríkjanna við Miðjarðarhaf. Í þessu efni hefur evran reynst vera dragbítur.
En það hefur líka gerst að aðild Tyrklands að ESB er orðin miklu fjarlægari en fyrr – það eru dyr sem eru algjörlega að lokast miðað við stjórnarhætti Erdogans.
Það gæti vel farið svo að Evrópusambandið verði álitlegri kostur eftir nokkur ár – en svo getur það líka gerst að Íslendingar verði enn meira afhuga aðild. Það veltur bæði á þróun heimsmála og því hvernig Evrópusambandinu tekst að leysa vandamál sín. Næstu misseri eru varla tíminn til að deila um það eða greiða atkvæði – óvissan er einfaldlega of mikil.
Á sama tíma skulum við ekki gleyma því að við erum nokkuð djúpt inni í samstarfi Evrópuríkja – með aðild að Evrópska efnahagssvæðinu og Schengen.