Einn vandinn við að vera forseti er að maður má ekki segja sérlega mikið. Það er takmarkað hvað forseti getur leyft sér að taka afstöðu, fella gildisdóma, vera með vangaveltur.
En forsetar þurfa að tala mikið, til þess er ætlast af þeim, þeir eru sífellt á mannamótum og í fjölmiðlum. Því enda þeir oft með að tala á mjög almennum nótum, ræða málin þannig að það stuði ekki neinn, segja sífellt sömu hlutina. Fyrir vikið verða ræður þeirra endurtekningarsamar, jú, og það verður að segjast eins og er, blátt áfram leiðinlegar. Við þekkjum þetta frá fyrri forsetum.
Forsetar þurfa semsagt að ritskoða sjálfa sig í sífellu – jafnvel passa að fólk greini ekki hvað þeir eru að hugsa í alvörunni. Að þessu leyti má segja að forsetinn sé í gylltu búri.
Guðni Th. Jóhannesson varð forseti vegna þess að hann þótti frábær álitsgjafi. Hann er prýðilegur sagnfræðingur, en fyrst og fremst varð hann þjóðþekktur fyrir skýringar sínar á stjórnmálum og sögu í fjölmiðlum. Það voru þær sem fleyttu honum á þann stað að hann ætti möguleika á að verða forseti. En hængurinn er sá að þegar komið er á Bessastaði þarf Guðni eiginlega að losa sig við álitsgjafann. Það er vel skiljanlegt að honum hafi ekki tekist það enn, hann er ekki búinn að vera nema einn og hálfan mánuð í embætti.
Það verður að segjast eins og er að Guðni stígur út á grátt svæði þegar hann segir í viðtali við breska sjónvarpsstöð að erfitt geti reynst fyrir Pírata að mynda ríkisstjórn. Kannski er þetta ekki rangt hjá forsetanum, á það hefur þó ekki reynt. En þarna er hann ennþá í hlutverki álitsgjafans. Það er nokkur munur á því og hlutverki forsetans sem þarf eftir sex vikur, daginn eftir kosningar, að byrja að takast á við það verkefni að koma saman stjórn.
Oftast reynir reyndar ekkert sérlega á forsetann í þessu efni. Það er best þannig. En margt bendir til þess að úrslitin verði í meira lagi óskýr að þessu sinni, að enginn klár meirihluti náist fram. Nýr forseti þarf að geta komið að stjórnarmyndun nánast eins og óskrifað blað, það er ekki í verkahring hans að vera stjórnmálaskýrandi – jafnvel þótt hann sé manna fremstur í því.
Eða hefur Guðni einhverjar meiningar um hina flokkana og ríkisstjórnarþátttöku þeirra sem hann vill koma á framfæri?
