Ég bý niðri í Miðbæ og þess vegna gat ég fylgst vel með mótmælum hrunveturinn 2008-2009 – og líka mótmælum sem voru í kringum þingsetningu 2009 og 2010.
Ég fór mikið út á þessum tíma og talaði við mótmælendur. Eitt sinn fór ég meira að segja út um nótt, það var þegar mótmælin bárust að Stjórnarráðinu. Þá var áberandi mikið af ungu fólki á ferðinni, sumt var í miklum ham. Ég talaði við suma og bað þá að róa sig og fara heim. Þetta var kvöldið þegar hópur mótmælenda tók sér stöðu fyrir framan lögregluna – til að verja hana.
Aldrei varð ég var við að neitt sérstakt skipulag væri á þessum mótmælum, umfram það að Hörður Torfason var með ræðupall og hljóðnema. Það sauð vissulega upp úr nokkru sinnum. En það gerist í mótmælaaðgerðum af þessu tagi alls staðar í heiminum? Missa mótmæli í Aþenu og Madrid gildi sitt vegna þess að einhverjir hópar vilja slást við lögregluna?
Þetta var eins hér – það voru hópar fólks sem vildu fæting. Það var enginn að stjórna þeim – þetta var þvert á móti einhvers konar stjórnleysi, ungt fólk sem missti stjórn á sér. Lögreglan tók á móti – mér sýndist yfirleitt að framkoma hennar væri til sóma þessa daga.
Það gerðist svo í október 2010 að geysifjölmenn mótmæli voru við Alþingishúsið. En þá var komin önnur ríkisstjórn – og þá var farið að ala á þeim sögum að mótmælin hefðu verið skipulögð af Sjálfstæðisflokknum. Það hefðu aðallega verið jeppamenn sem mættu í mótmælin. Alþingishúsið var grýtt og það var mikil reiði í fólki.
En auðvitað voru það ekki Sjálfstæðismenn sem skipulögðu þetta, ekki fremur en Vinstri grænir skipulögðu „aðför“ að Alþingishúsinu árið áður. Mótmælendur voru mestanpart venjulegt fólk sem vaknaði upp við vondan draum – kjör þess höfðu snarversnað og hugmyndir sem það hafði trúað á höfðu reynst vera blekking. Efnahagshrunið sem hér varð er eitt það versta í sögu Vesturlanda – og við erum langt í frá búin að bíta úr nálinni með það.
Raunar rifjast upp fyrir mér mótmæli tíu árum áður. Þá kom til blóðugra átaka milli mótmælenda og lögreglu í borgum eins og Seattle, Gautaborg og Róm. Tilefnið var hnattvæðingin – á þessum tíma reis öflug mótmælahreyfing gegn henni. Nú finnst manni eins og margir sem þá létu sér fátt um finnast eigi ágætlega heima í þeirri hreyfingu – líka þeir sem eru á hægri væng stjórnmálanna.
Frá mótmælunum miklu gegn hnattvæðingu á fundi Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar í Seattle 1999. Þeim hefur fjölgað sem eru hallir undir málstað mótmælendanna frá þessum árum – ekki síst á hægri vængnum.
