Spá um að fasteignaverð hækki um 24 prósent á næstu árum virkar ótrúlega. En sé þetta rétt erum við að horfa upp á sérkennilegan veruleika – og í raun nýja fasteignabólu. Þarna eru hækkanir í svipuðum dúr og var fyrir hrun, en nú í hagkerfi sem er bundið í höft og þar sem lífeyrissjóðir og fjármagnseigendur eru í linnulausri leit að einhverju til að fjárfesta í.
Það er spáð lágri verðbólgu, stór hluti fasteignaeigenda er að fá leiðréttingu á „forsendubresti“. Ef þetta er rétt stefnir í hina áttina, eignarhluti í húsnæði mun vaxa verulega.
Þá er reyndar spurning hvort verðbólgan haldist lengur lág ef svona fer – meðfram slíkum hækkunum gætum við horft upp á stóraukna neyslu.
En vandi hinna lægst launuðu, ungs fólks, leigjenda og þeirra sem eiga ekki eigið húsnæði eykst. Leiga hækkar, það verður erfiðara að kaupa í fyrsta sinn.
Stjórnmálafræðingurinn Birgir Hermannsson setur fram þessar vangaveltur á Facebook:
„Fasteignaverð hefur nú þegar hækkað um rúm 6% að nafnvirði frá upphafi ársins og ætla má að hækkunin milli áranna 2013 og 2014 verði 8,5%. Við reiknum með að fasteignaverð haldi áfram að hækka mikið, um 9,5% á árinu 2015, 6,5% á árinu 2016 og 6,2% á árinu 2017.“ Þetta segir Landsbankinn í spá sinni. Munu laun hækka til samræmis eða verður fólki sagt að taka hærri lán? Verður ungu fólki sagt að éta það sem úti frýs á meðan þeir eldri smjatta á leiðréttingunni?