Ég er ekki viss um að þótt verktakar ætli að byggja læknamiðstöð í Kópavogi – risastóra reyndar svo líkist heilum spítala – sé það til marks um einbeittan vilja stjórnvalda til að einkavæða heilbrigðisþjónustuna.

Þessi áform í Kópavogi minna fremur á blautan verktakadraum sem maður á eftir að sjá verða að veruleika. Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu er  skynsamlegur upp að vissu marki, og tíðkast hér á Íslandi, en það allur þorri íslenskra kjósenda er algjörlega á móti stórfelldri einkavæðingu í heilbrigðiskerfinu. Það verður til dæmis varla séð að Framsóknarflokkurinn myndi vilja standa fyrir slíku. Jafn aðgangur að heilbrigðisþjónustu hefur lengi verið grundvallaratriði í íslenskum stjórnmálum.

En heilbrigðismálin eru í algjöru óefni, ólíkt því sem Brynjar Níelsson heldur fram. Hann virðist telja að í gangi sé samsæri vinstri manna um að tala heilbrigðiskerfið niður. Svo gáleysislegur málflutningur eykur ekki tiltrú á stjórnvöldum – Brynjar er jú í stjórnarliðinu. Almenningur, í hvaða flokki sem hann er, hefur verulegar áhyggjur af heilbrigðismálunum.

Það er í gangi verkfall lækna. Aðgerðum er frestað og biðlistar lengjast enn. Læknar og hjúkrunarfólk streymir til útlanda í leita að betri kjörum eða kemur ekki heim frá námi. Og það er sýnt fram á stétt hjúkrunarfræðinga er mjög að eldast, þar er ekki nauðsynleg endurnýjun.

En vandi heilbrigðiskerfisins hófst ekki með þessari ríkisstjórn. Hann nær lengra aftur í tímann – og ein meginskýringin er einfaldlega skortur á fjármagni. Skatttekjurnar duga ekki – alltof stór hluti þeirra fer í að borga skuldir. Og svo benda sumir á að auðlindagjald hafi verið lækkað sem og auðlegðarskattur.

Kaupkröfur læknanna eru þannig að fjarska erfitt er fyrir ríkið að verða við þeim – það ríkir mikill órói á vinnumarkaði og óánægja er almenn með kaup og kjör. En flótti heilbrigðisstarfsmanna verður ekki stöðvaður nema með betri kjörum – en þar er samkeppnin nánast ómöguleg, það hefur mikil áhrif að við skulum búa við hliðina á ríkasta landi í heimi, Noregi. Þangað eru ekki nema tveir tímar í flugvél.

Þegar svo við bætist léleg starfsaðstaða – vond tæki og gamalt húsnæði, þá er þetta eiginlega no brainer, eins og það er kallað.

En auðvitað verður að geta þess að þetta á ekki við um alla lækna. Margir sérfræðilæknar á stofum hafa ansi góðar tekjur, og þeir hafa mikið upp úr sraumnum sem liggur til þeirra, en þetta er mjög dýrt fyrir kerfið.

Þar kemur að öðrum vanda í heilbrigðisþjónustunni, nefnilega hvað heilsugæslan er veik. Bloggarinn og læknirinn Vilhjálmur Ari Arason, sem skrifar hér á Eyjuna, hefur margoft bent á nauðsyn þess að heilsugæslan sé miklu virkari, að hún sé hlið inn í heilbrigðiskerfið sjálft – og ef hún virkar þannig verði kerfið allt hagkvæmara.

Er verið að smygla inn á okkur einkavæðingu með því að byggja einkaspítala í Kópavogi? Það er sennilega ofmælt. Ráða stjórnvöld ekki við þennan vanda? Já, það sýnist manni. Helstu skýringanna er að leita í efnahag þjóðarinnar og jafnvel í fámenninu hér, en auðvitað kemur fleira til. Heilbrigðiskerfið fjarlægist stöðugt hugmyndir okkar um hvernig það eigi að vera – og sú þróun virðist ætla að halda áfram.

Fyrirhuguð læknamiðstöð í Kópavogi. Laumuleg einkavæðingaráform eða blautir verktakadraumar?